Depresyon Nedir? Depresyon Tedavisi

Depresyon, günümüzde giderek artan bir sorun haline gelmiştir. Depresyonu olan kişiler genellikle kendilerini mutsuz, umutsuz ve çaresiz hissederler. Bu nedenle, depresyon tedavisi önemlidir ve çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu makalede depresyon hastası ve iyileşme sürecine ayrıntılı bir şekilde değineceğiz. Depresyon, yaşam koşullarından kaynaklanan ve kişinin anksiyete, ümitsizlik, üzüntü ve umutsuzluk gibi psikolojik belirtileri içeren kronik bir ruh sağlığı bozukluğudur. Depresyonun çeşitli şiddetleri ve çeşitli belirtileri vardır. Depresyonun nedenleri arasında genetik faktörler, kişilik özellikleri, çevresel faktörler ve stresli yaşam olayları sayılabilir

Depresyonun Semptomları

Depresyonun belirtileri arasında anksiyete, üzüntü, kaygı, kafa karışıklığı, uyku bozuklukları, yorgunluk, iştah kaybı, bezginlik, konsantrasyon bozuklukları, kişinin kendine ve başkalarına karşı suçluluk duygularının artması, özgüven kaybı, intihar düşünceleri, motivasyon kaybı sayılabilir.Depresyon tedavisi, kişinin ruh sağlığını iyileştirmek amacıyla kullanılan birtakım terapilerdir. Depresyon tedavisinde, kişinin ihtiyaçlarına göre antidepresan ilaçlar, psikoterapi tedavi yöntemi uygulanabilir. Psikoterapi, kişinin depresyon belirtilerini kontrol altına almasına yardımcı olacak teknikleri öğrenmesine yardımcı olurken, antidepresanlar, kişinin ruh halini iyileştirmesine yardımcı olur.

Depresyon Türleri

Majör Depresyon

Günün çoğunluğunda depresif hissetme, günlük aktivitelere ilginin azalması, belirgin kilo artışı ya da azalışı, şiddetli uykusuzluk ya da uyanamama hali vb. belirtiler. Üzüntü, mutsuzluk veya hayattan zevk alamama (anhedoni) gibi belirtilerin en az iki hafta sürmelidir. depresyon belirtileri bu süreçte hemen hemen her gün ve gün boyu sürmektedir ve kişinin hayatında belirgin şekilde sıkıntıya sebep olmalıdır. Bireyin mesleki, sosyal, aile vs. işlevsellikleri bozulmuş olacaktır.

İştahta değişme (genellikle azalma ve kilo kaybı), uyku bozukluğu, bedensel yakınmalar, huzursuzluk, cinsel istek ve etkinlikte azalma, işe ya da etkinliklere karşı ilgi kaybı, değersizlik, kendini küçük görme ve özgüvende azalma, kendi kendini kınama, suçluluk duyguları, düşüncelerde yavaşlama, anksiyete, karamsarlık, ölüm düşünceleri ya da intihar girişimleri görülür.

Psikomotor retardasyon yani hastanın hareketlerinde yavaşlama görülür. Yüz ifadesinde donuklaşma, alın çizgileri derinleşme mevcuttur. Sıklıkla bakışlar sabitleşmiş, omuzlar düşük, duruş kambur, baş öne eğiktir. Kaşlar arasında dikey yerleşimli derin kırışıklıklar görülür. Bunlara psikomotor ajitasyon eşlik edebilir. Ellerini ovuşturup durma, saç çekme, yerinde duramama, ileri geri yürüme. Hastanın kendine bakımı azalmıştır.

Konuşma alçak sesli ve yavaştır. Bilinç bozukluğu belirtisi göstermez. Zaman, yer ve kişiye yönelim bozukluğu yoktur. Hasta unutkanlıktan yakınır. Fakat bu gerçek bir bellek bozukluğu değildir. Dikkat ve konsantrasyon alanında düşüncelerini toparlayamama, dikkati ve düşünceleri belirli bir konu üzerinde odaklayamama görülür. Bu sebeple kitap okuyamama, televizyon izleyememe vb. ortaya çıkar. Çok ağır depresyon durumlarında işitsel varsanılar (halüsinasyon) görülebilir. Olmayan sesler duyulabilir. Kişinin düşünce hızı yavaşlamıştır. Sorulara cevabı gecikmeli ve kısadır. Emosyonel alanda depresif duygu durum hakimdir. Hiçbir şeyden zevk alamama söz konusudur. Davranışsal alanda genellikle hastalar yorgunluk ve bitkinlikten yakınırlar.

Minör Depresyon

Çok ağır olmasa da hüzün, üzüntü veya hayattan zevk alamama (anhedoni) gibi belirtilerin en az iki hafta sürmesidir. Majör depresyon kriterleri burada da geçerlidir. Ancak bu tip depresyonda tam olarak majör türdeki nicel ve nitel kriterler karşılanmamaktadır. Eşik altı depresyon denmesi pek yanlış olmayacaktır. Depresyon tanısı insanlar tarafından kriterlere ve kitaba bakılarak konulmamalıdır. Burada teşhisin konmasında klinik tecrübe ve değerlendir oldukça önemli bir husustur.

Distimik Bozukluk

Kronik (süreğen) bir depresyon türüdür. Şiddeti, major depresyona göre daha hafiftir ancak uzun sürmesi, kişinin hayat kalitesini ve işlevselliğini oldukça olumsuz etkiler. Ditiminin hem sonucu hem de sebebi olarak; aşırı onay arayışı, geribildirim beklentisi, çatışmadan kaçınma gibi davranışları içeren bazı kişilik örüntüleri ve ilişki stilleri araştırmalarda öne çıkmaktadır. Çocukluktan yaşlılığa kadar herhangi bir yaş döneminde izlenebilir. İstismar ve tacizler, çocukluktaki başlangıç ile daha çok ilişkili görünmekteyken, sağlık sorunları ve kayıplar ise geç yaştaki başlangıçları tetikleyen en önemli etmen olarak ortaya çıkmaktadır.

Depresyon Hastası İyileşme Süreci

Depresyon hastalarının iyileşme süreci kişiden kişiye farklılık gösterir. İyileşme sürecinde, psikoterapi ve ilaç tedavisi kullanılabilir. İlaç tedavisinde antidepresanlar sıklıkla kullanılır. Ayrıca, kişilerin kendilerine iyi bakmaları, sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmeleri, düzenli egzersiz yapmaları ve sosyal destek almaları da iyileşme sürecinde önemlidir.Depresif bozuklukların esas ve kökten tedavisi ise psikoterapilerdir. Bilişsel ve davranışçı terapi, psikodinamik psikoterapi, psikanaliz vb. yaygın olarak kullanılan yöntemlerdir. Depresyonun çok ağır dönemi geçtikten sonra mutlaka psikoterapi sürecine girmek gerekir. Aksi takdirde sadece ilaç tedavisi ile sınırlı bırakılan durumlarda depresyonun nüks (tekrarlama) oranı oldukça yüksektir. Klinik olarak depresyon tedavisinde ilaç tedavisi son seçenek, psikoterapiler ise öncelikli olarak ele alınır. Tedaviye bakışımız psikoterapinin mümkün olabilmesi adına gereken minimum ilaç tedavisidir. Bazen tedavi sadece ilaç tedavisi ile başlayabilir veya ilaç+psikoterapi kombine tadavi ile başlayabilir. Mümkün olduğunca minimum sürelerle ilaç tedavisinin sonlandırılması ve psikoterapi ile devam edilmesi amaçlanmaktadır.

Maddenin Yol Açtığı Depresyon

Maddeye bağlı çökkün duygudurum ya da neredeyse bütün etkinliklere karşı ilgide belirgin azalma ya da bunlardan zevk alamama durumu ile belirlenir)

Melankoli Özellikleri Gösteren Depresyon

Genelde zevk verebilecek uyaranlara karşı tepkisiz kalma, zevk alabilme yeteneği yalnızca azalmış değil neredeyse tam olarak ortadan kalkmıştır. Melankoli özellikleri gösteren belirleyicisine özgü duygudurumun değişik niteliği vardır. Melankoli özellikleri göstermeyen depresyon dönemi sırasında görülen duygudurumdan nitelik olarak çok değişiktir.

Değişik Özellik Gösteren Depresyon (Atipik Depresyon)

Duygudurum tepkiselliği olumlu olaylarla karşılaşıldığında sevinebilme yeterliliğidir. Dış koşullar iyi olursa bu durum uzun süreli olarak bile ötimi (üzüntülü olmama) durumunda kalabilir. Yeme isteğinde artma açıkça daha çok yemek yeme ya da kilo alma ile kendini belli edebilir. Gün içinde toplamda en az 10 saati geçen gündüz uykularını ya da gece uykusunun uzamasını kapsayabilir.

Mevsimsel Örüntü Gösteren Depresyon

Yoğun depresyon dönemlerinin yılın belirli zamanlarında başlıyor ve yatışıyor olmasıdır. Ayrıca mevsimsel depresyon dönemleri, kişinin yaşamı boyunca ortaya çıkan mevsimsel olmayan dönemlerinden sayıca daha çok olmalıdır. Mevsimsel örüntüde ortaya çıkan yeğin depresyon dönemleri, çoğu zaman, yüksek bir içsel güç, çok uyku uyuma, çok yemek yeme, kilo alma ve karbonhidratlara aşırı düşkünlük göstermeyle belirlidir.

Depresyonun Riskleri

• • Erken ebeveyn kaybı

• • Madde ve alkol kötüye kullanımı

• • Kaygı bozuklukları

• • Erken ebeveyn kaybı

• • Düşük sosyoekonomik düzey

• • Boşanma, ayrı yaşama

• • İşsizlik

• • Daha önce depresyon geçirmiş olma

• • Yakın zamanda önemli yaşam olayları, stres etkenleri

• • Kişilik yapısı

• • Çocukluk döneminde cinsel veya fiziksel kötü davranılma öyküsü

• • Tıbbi hastalıklarHormonal değişiklikler.

Depresyon Tedavisi

Depresyon Tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi:

Bilişsel davranışçı terapi, davranış aktivasyonu yöntemleri depresyon tedavisi için en sık kullanılan davranışçı tekniklerdendir. Bilişsel çalışmada kişinin düşünme ve yorumlama biçimlerine odaklanılır. düşüncelere (biliş) en ufak yapı taşlarına kadar (otomatik düşünceler) indirgenir. Depresyonun gelişimi ve sürmesi ile ilgili işlevsiz olan otomatik düşünceler saptandıktan sonra, bunların eylemsel (davranışsal) ve duygusal bağlantıları ve bağlamları üzerine terapist ve hasta ikilisinin beraber aktif yürüttükleri bir çalışma olacaktır.

Depresyon Tedavisinde Psikofarmakoterapi (İlaç Tedavisi)

Depresyon tedavisi için tedavide etkinliği kanıtlanmış ilaçlar gerekli görüldüğünde psikoterapi ile eş zamanlı kullanılır. Tedavi algoritmaları her ülke kıta için değişmektedir. Ülkemizde duygudurum bozuklukları ile ilgili tedavi algoritmaları Türk Psikiyatri Derneği (TPD) tarafından güncel bir şekilde oluşturulmaktadır.

Depresyon Tedavisinde Elektro Konvulsif Terapi (EKT)

Depresyon tedavisi için EKT, çok ağır depresyon durumlarında kullanılır.

Depresyon Tedavisinde Psikanalitik Grup Terapisi

Depresyon tedavisi sürecinde psikanalitik çerçeve dahilinde (zaman, mekan vs.) üyeler ve kondüktörün (terapist) katılımıyla gerçekleştirilmektedir. Genellikle haftada bir kez bir buçuk saatlik seanslardan oluşmaktadır. Grup yeni katılımcılara açıktır ve hedeflerine ulaşmış veya kişisel süreçlerinde tatmin edici bir seviyeye ulaştıklarını düşünen katılımcıların ayrılışlarına izin verir. Terapi süresi bireysel ihtiyaçlara göre değişir..

Depresyon Tedavinize Katkı Sağlayacak Yardımlar

Sağlıklı beslenme: Sağlıklı bir diyet, fiziksel ve zihinsel sağlığınızı iyileştirmeye yardımcı olabilir. Depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilecek antioksidanlar, omega-3 yağ asitleri ve B vitaminleri gibi besinleri içeren bir diyet önerilir.

Sosyal bağlantılarınızı güçlendirin: Sosyal bağlantılarınızın güçlü olması, depresyonunuzu hafifletmeye yardımcı olabilir. Aile ve arkadaşlarla zaman geçirmek, topluluk etkinliklerine katılmak veya bir destek grubuna katılmak gibi aktiviteleri düşünebilirsiniz.

Uyku düzeninize dikkat edin: İyi bir uyku düzeni sağlamak, depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu, uyku alışkanlıklarınızı düzenlemek, uyku ortamınızı rahatlatmak ve stresli aktiviteleri yatmadan önce yapmamak gibi şeyler olabilir.

Kendinizi stres etkenlerinden koruyun: Stres, depresyonu tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir. Bu nedenle, kendinizi stresten koruyacak aktiviteler yapmak, depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.

Kendinizi motive edin: Kendinizi motive etmek, depresyonunuzu hafifletmeye yardımcı olabilir. Kendinize küçük hedefler belirleyin ve onlarına ulaşmak için adımlar atın. Bu, başarılı olduğunuzda kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.

Olumlu düşünün: Negatif düşünceler, depresyonunuzun şiddetini artırabilir. Olumlu düşünmeyi öğrenmek, depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu, kendinizi pozitif ifadelerle anlatmak, teşvik edici bir günlük tutmak ve olumlu sosyal etkileşimlerde bulunmak gibi şeyleri içerebilir.

İlaç kullanmak: Bir psikiyatrist veya bir aile hekimi, depresyonunuzun tedavisi için ilaç reçete edebilir.

Günlük aktivite planı oluşturun: Bir günlük aktivite planı oluşturmak, depresyon belirtilerinin azalmasına yardımcı olabilir. Plan sizin için uygun olan düzenli egzersizler, beslenme programı veya sosyal aktiviteler içerebilir.

Yürüyüş yapın: Yürüyüş, depresyon belirtilerini hafifletmek için etkili bir yöntemdir.

Günlük alışkanlıklarınızı değiştirin: Sosyal izolasyonla mücadele etmek için, günlük alışkanlıklarınızı değiştirmek faydalı olabilir.

Hobilerinizi keşfedin: Hobilerinize zaman ayırmaya çalışın. Depresyonla mücadele etmek için stresi azaltmak çok önemlidir

Tedavi Edilmeyen Depresyon Hangi Sonuçlara Yol Açar?

Tedavi edilmeyen depresyon, ciddi fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarına yol açabilir. Tedavi edilmeyen depresyon, depresyon belirtilerinin arttığını gösteren fiziksel belirtilerle birlikte ortaya çıkar. Fiziksel belirtiler arasında; iştah kaybı, uyku bozuklukları, kas ağrıları, baş ağrısı, vücut duyarlılığı, iş gücü kaybı, baş dönmesi veya yorgunluk gibi belirtiler bulunmaktadır. Aynı zamanda, tedavi edilmeyen depresyon, iş performansının azalması, sosyal ilişkilerin zayıflaması, kronik sağlık problemlerinin artması gibi ek sorunlara da yol açabilir.

Depresyon, hayat kalitenizi etkileyip tedavi edilmediğinde, bir dizi ciddi soruna yol açabilir.

İlişkilerde sorunlar: Depresyon, ilişkilerinizde sorunlara yol açabilir. Kendinizi izole etmek veya sevdiklerinizle zaman geçirmekten kaçınmak, ilişkilerinizde uzaklaşmaya neden olabilir.

İş veya okulda sorunlar: Depresyon, iş veya okulda sorunlara neden olabilir. Dikkat eksikliği, motivasyon eksikliği ve iş veya okul performansınızda düşüşe neden olur.

Bağımlılık: Depresyon, alkol, uyuşturucu veya diğer zararlı maddelere bağımlılık riskinizi artırabilir.

İntihar düşünceleri: Depresyon, kendinize zarar verme veya intihar düşünceleri ile sonuçlanabilir.

Depresyon tedavisi, kişinin ihtiyaçlarına göre değişmektedir. Depresyon tedavisi, diyet değişiklikleri, stres yönetimi, egzersiz veya meditasyon gibi destekleyici tedavi teknikleri ile desteklenebilir. Tedavi edilmeyen depresyonun ciddi fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarına yol açma riski nedeniyle, ilaçlar veya psikoterapi gibi tedavileri kullanarak depresyondan kurtulabilirsiniz.